Het is bijna zo ver: over een paar weken is de Sint weer in ons land. Niet alle kinderen kunnen goed met de spanning rondom 5 december omgaan, met name kinderen met autisme hebben moeite met deze dagen. Hieronder vind je tips om er ook voor deze kinderen een fijne pakjesavond van te maken.
Het begint allemaal met duidelijkheid en voorspelbaarheid. Dit geeft veiligheid en houvast. Duidelijkheid is voor ieder kind fijn, maar voor kinderen met autisme is dit nog belangrijker. Sinterklaas is al spannend genoeg. Zorg er daarom voor dat je kinderen zich veilig voelen op de plek waar Sinterklaas gevierd wordt. Deze veiligheid ervaren ze pas als ze precies weten waar ze aan toe zijn, wat ze van de avond kunnen verwachten en wat anderen van hen verwachten.
Hoe zorg je voor deze duidelijkheid? Lees onderstaande tips.
1. Bespreek van tevoren hoe Sinterklaas gevierd wordt
Bespreek ruim voor pakjesavond wat de bedoeling is en betrek je kinderen bij beslissingen die voor hen belangrijk zijn. Op deze manier weet je wat ze verwachten en kan je op tijd bijsturen als deze verwachtingen niet haalbaar of realistisch zijn. Daarnaast zijn ze gemotiveerder en zullen ze zich eerder aan afspraken houden als ze hier zelf een stem in hebben gehad. Autistische kinderen vinden het vaak moeilijk om zich aan te passen aan een beeld wat door anderen wordt opgelegd.
Bespreek met je kinderen…
- Op welke dag of avond jullie Sinterklaas gaan vieren
- Met wie het gevierd wordt (alleen het gezin of met familie/vrienden?)
- Waar het gevierd wordt (thuis of bij iemand anders?)
- Hoe laat pakjesavond begint (voor of na het eten, om hoe laat precies?)
- Wat er gegeten wordt (zowel avondeten als snoepgoed)
- Waar iedereen zit tijdens pakjesavond (het geeft een veilig gevoel om een eigen, vaste plek te hebben)
- Welke taak iedereen heeft (als hulppiet hapjes uitdelen, drinken inschenken, cadeaupapier opruimen, enzovoort)
- Hoe Sinterklaas gevierd wordt, gaan jullie wel of niet:
- Lootjes trekken
- Cadeautjes kopen
- Gedichten schrijven
- Surprises maken
- Een Sinterklaasspel spelen
- Wat de kinderen verwachten te krijgen van de Sint, zowel de hoeveelheid pakjes als de inhoud
2. Schoen zetten
Bespreek de verwachtingen die je kinderen hebben rondom het schoen zetten. Wanneer en hoe vaak mogen ze hun schoen zetten? Is er een ritueel wat hierbij hoort (volgens hen of volgens jou) zoals liedjes zingen, verlanglijstjes maken of een wortel in de schoen stoppen? Wat verwachten ze in hun schoen te krijgen, een cadeautje of snoepgoed?
3. Geef iedereen een duidelijke taak
Je kunt je kinderen (en jezelf) verschillende taken geven op de avond zelf (drankjespiet, hapjespiet, cadeautjespiet). Kinderen die verantwoordelijkheid voor een bepaalde taak krijgen, nemen deze rol vaak heel serieus. Het is belangrijk dit van tevoren met elkaar af te spreken en het geen verrassing te laten zijn. Houd je tijdens de avond aan de afspraak, let er bijvoorbeeld op dat je het niet snel even zelf doet. Heb je je kind de taak gegeven om voor het drinken te zorgen? Laat hem of haar dit dan ook helemaal zelf doen. Geef complimenten, ook al gaat het misschien niet zoals jij het zelf graag ziet. Bekijk van tevoren of de taak bij je kind past. Een te moeilijke taak geeft vaak juist meer stress.
4. Maak een rooster voor pakjesavond
Op school weet je kind hoe laat de school begint, hoe laat het pauze is en wanneer hij of zij weer naar huis mag. Kinderen van gestructureerde ouders weten ook precies wanneer ze opstaan, naar bed gaan en hoe laat er gegeten wordt. Voor een avond als pakjesavond is het ook fijn om te weten wat er allemaal op het programma staat: hoe laat het feest begint, wanneer er gegeten wordt, welke activiteiten er gepland zijn en hoe lang het duurt. Schrijf dit duidelijk op en plak het rooster bijvoorbeeld op het prikbord of de kamerdeur. Houd exacte tijden aan, ‘straks’ of ‘vanmiddag’ is een te groot begrip.
Bedenk dat voor een autistisch kind ieder cadeautje spannend is, omdat hij of zij niet weet wat er uit het papiertje gaat komen. Houd daarom geregeld korte pauzes/rustperiodes.
5. Bedenk van tevoren oplossingen voor eventuele problemen
Autistische kinderen zijn sneller gefrustreerd omdat ze vaak niet zo’n sterk zelfbeeld hebben. Als iets niet direct lukt of ze het niet begrijpen, zijn ze geneigd zichzelf de schuld te geven (“Zie je wel dat ik stom/dom/onhandig ben…”). Denk daarom van tevoren goed na over de avond. Bedenk hoe je kind de surprise uit zou pakken of een spel-opdracht zou uitvoeren. Bedenk wat er mis zou kunnen gaan en wat je daar aan kunt doen.
6. Sinterklaasspel: oefen de opdrachten van tevoren
Wordt er een Sinterklaasspel gespeeld? Laat je kinderen in de dagen voor pakjesavond opdrachten uitkiezen die zij leuk vinden en oefen deze al een keer. Zo krijg je meteen een goed beeld van wat ze wel of niet leuk vinden en welke opdrachten misschien wat aanpassing nodig hebben voor je kind.
Hoe minder verrassingen er zijn, hoe prettiger een autistisch kind zich zal voelen en hoe plezieriger de avond daarom voor iedereen zal verlopen. Op de avond zelf zijn ze dan niet te verrast of bang om de opdrachten uit te voeren in het bijzijn van anderen. Sommige dingen kan je niet van tevoren bedenken of van tevoren plannen. Gebeurt er iets onverwachts? Zie het als een leermoment en laat het los.
7. Vermijd overprikkeling
Autistische kinderen zijn vaak meer dan andere kinderen gevoelig voor zintuiglijke prikkels. De meeste autistische kinderen vinden aanraking niet fijn. Dat geldt niet alleen voor andere mensen, maar ook voor bepaalde texturen. Vachtjes kunnen eng aanvoelen, ruwe oppervlaktes naar aan hun handen. Houd hier rekening mee als je surprises maakt. Autistische kinderen houden vaak ook niet van sterke geuren, harde geluiden of scherpe smaken. Dingen die je beter niet kunt doen: geurkaarsen branden, pepermuntjes aanbieden, een sterk parfum opdoen, harde Sinterklaasmuziek opzetten, een Piet hard op het raam/de deur laten bonken of plotseling met pepernoten strooien.
8. Verminder de spanning rondom het cadeautje
Zorg voor een overzichtelijk aantal cadeautjes en maak afspraken wie wanneer iets open mag maken. Geef je kind ruimte om zich terug te trekken als het te veel wordt.
Voor een aantal kinderen met autisme is de spanning rond het cadeau te groot. In dat geval kan je bijvoorbeeld samen met je kind het cadeau kopen of je kind het cadeau zelf in laten pakken.
Tips van andere ouders
- “Ik heb een zoon van bijna acht jaar met pdd-nos en de maand december is heel moeilijk. Met Sinterklaas kunnen we veel onrust bij hem wegnemen door een briefje in zijn schoen te doen (meteen de eerste keer als hij zijn schoen zet), geschreven door Sinterklaas, waar in staat wanneer hij zijn schoen mag zetten en wat hij er dan in krijgt. Dit heeft bij hem positief effect.”
- “Onze zoon was bang voor een binnenkomende Piet. Wij zetten de schoen bij de buitendeur. Bij ons mag één keer de schoen gezet worden. Onze oudste zoon pakt ‘s avonds het cadeautje al uit dat hij in de schoen krijgt, terwijl de anderen in bed liggen. Zo kan hij rustig slapen. Het cadeautje blijft wel in de schoen, zodat zijn broers kunnen zien dat hij ook een cadeautje heeft gehad.”
- “Ik heb voor mijn zoon van vijf een kalender gemaakt met foto’s en tekeningetjes erop. Ik begin op 1 november. Alles staat er op: intocht van de Sint, schoen zetten, 5 december, kerst en zijn eigen verjaardag. Iedere dag streept hij af. Hij is een stuk rustiger.”
- “Wij vinden het vaak leuk als iets een verrassing blijft, maar ik weet uit ervaring dat een kind met ASS het helemaal niet erg vindt om alvast te weten wat er in het cadeau of de schoen zit. Daarom laat ik mijn zoon dat alvast zien. Hij kan beter slapen als hij het al weet en is toch blij verrast alsof hij het nog niet heeft gezien.”
- “Over de zorg over de inhoud van de cadeautjes hebben wij onze zoon al vroeg verteld dat Sinterklaas geld aan papa en mama geeft om de cadeautjes te kopen, want hij kan toch niet alles weten. Papa en mama kopen de cadeautjes, wat een hele geruststelling is.”
- “Ik heb een zoon met ADHD. De reclamefolders voor speelgoed werden de weken voor Sinterklaas iedere dag stuk gelezen, met alle spanning die daarbij hoorde. Sinds wij een Nee sticker op de deur hebben, krijgen we deze folders niet meer. Dat geeft veel rust. Doordat mijn zoon de folders niet ziet is hij er de weken voorafgaand aan Sinterklaas minder mee bezig. De folders zijn voor ouders vaak via internet te bekijken.”
Bronnen: autismesteunpunt.nl, verrassend-perspectief.nl, sinterklaassurprisespel.nl
Deel dit artikel: