Als jongere heb je vaak veel dingen aan je hoofd. Je bent bijvoorbeeld bezig met school, huiswerk, sport, een bijbaantje en je sociale leven. Al deze dingen kunnen er voor zorgen dat je een druk hoofd hebt. Je maakt je misschien druk om prestaties, hoe je toekomst er uit ziet of hoe anderen over je denken. Dat is allemaal heel normaal. Met een beetje stress is dan ook niets mis, maar als je een lange tijd stress hebt kan dit je teveel worden.
Veel veranderingen
Vanaf de puberteit verandert er veel tegelijk voor je:
- Je lichaam: je groeit en krijgt andere maten en mannelijke of vrouwelijke kenmerken, je voelt je aangetrokken tot anderen, wordt verliefd en soms ook seksueel actief.
- Je identiteit: je denkt na over wie je bent, wie je wilt zijn en hoe anderen je zien en over je denken.
- Je sociale contacten: je zoekt contact met andere jongeren die van dezelfde dingen houden of dezelfde behoefte hebben aan iets nieuws, je gaat uit en maakt nieuwe vrienden, maar je komt ook mensen tegen met wie het niet klikt.
- Je zelfstandigheid: je gaat steeds meer zelf de wereld ontdekken, komt in aanraking met andere mensen en gewoontes dan je thuis gewend bent, en je gaat experimenteren.
- Je verantwoordelijkheden: je gaat steeds meer zorgen voor je eigen gezondheid, geld, kleren en andere spullen, maar ook voor familie en vrienden. En je gaat zelf dingen ondernemen of organiseren.
Een hobbelige weg
Je bent bezig met je toekomst. Je denkt na over wie je wilt worden, hoe je wilt leven en met wie. Tegelijkertijd ben je bezig om te ontdekken wat je daarvoor nodig hebt. Dat is meestal leuk en spannend, maar soms is het ook een hobbelige weg met stevige hellingen en diepe kuilen. Dat kan er bijvoorbeeld zo uitzien:
- Het ene moment gaat het lekker en lukt bijna alles. Daardoor krijg je het gevoel dat je alles aankunt. Het volgende moment zit het tegen en lukt het niet om je doel te halen, hoe hard je het ook probeert. Dat is balen. Je ouders, leraren of vrienden begrijpen niet altijd hoe je je daarover voelt. Dat maakt je boos of verdrietig.
- Het kan gebeuren dat je verkeerde keuzes maakt en in de problemen komt. Je ontdekt bijvoorbeeld te laat dat je nieuwe vrienden eigenlijk niet kunt vertrouwen. Of je doet iets waarvoor je je achteraf schaamt. Of je raakt in paniek omdat je niet weet hoe je een probleem moet oplossen. Daar kun je flink van in de stress raken. Dat is vervelend, maar het kan iedereen overkomen.
- Soms kun je goed bij je ouders terecht als er iets misgaat, maar dat is niet altijd zo. Soms wil je het er juist niet met je ouders over hebben. Dan moet je bedenken met welke andere vertrouwde volwassene je kunt praten over wat je is overkomen, bijvoorbeeld met een oma of tante, een buurman, een leraar of iemand van je sportclub of het buurthuis.
Wat kun je doen om rust in je hoofd te krijgen?
Praten kan helpen om je beter te voelen, maar wat kan je nog meer doen? Met je denken kan je je gevoel niet goed sturen. Als je zegt “wees blij” of “kalmeer” gebeurt er niet veel. Wel kun je via je lichaam je gevoel sturen. Dat komt doordat je emotionele brein heel sterk met je lichaam verbonden is. Deze simpele dingen kunnen helpen om rust in je hoofd te krijgen:
- Sporten
De invloed tussen je lichaam en je brein gaat twee kanten op. Als je erg schrikt, heeft je hele lichaam stress en als je lichaam ontspant, wordt je brein rustig. Dat ken je misschien wel van sporten. Met sporten kan je zelfs sombere of boze gevoelens laten verdwijnen. Na het sporten voel je je vaak een stuk rustiger en relaxter. Dat komt dus niet alleen door vermoeide spieren, maar ook door een rustiger brein. - Slapen
Ook slaap heeft veel invloed op hoe je je voelt. Je kunt zelfs somber worden van slaaptekort. Als je in het weekend heel veel en heel lang uitslaapt betekent dat vaak dat je doordeweeks te weinig slaap hebt gehad. - Eten
Van eten kan je je ook beter voelen. Gezond eten zorgt niet alleen voor je lichaam, maar ook voor je brein. Dat komt omdat in je eten veel stoffen zitten die invloed hebben op je brein. Soms kan je ook eten om jezelf een soort troost te geven als je niet lekker in je vel zit. Helaas werkt dat maar heel kort en écht helpen doet het niet. - Aanraken
Elkaar aanraken, aan elkaar hangen, stoeien en knuffelen kunnen ook helpen om je beter te voelen. Dat is waarom massages zo ontspannend kunnen zijn, als ze niet te hard knijpen. - Ademhaling
Tot slot heeft je ademhaling ook veel invloed op hoe jij je voelt. Ademhaling is bij mindfulness en yoga heel belangrijk, maar je kunt het ook direct gebruiken: Tien keer heel diep met je buik in en uitademen vermindert direct de stress in je lijf en brein. Als je ondertussen ook nog aan iets leuks denkt, is het effect nog groter.
Als deze ideeën je niet genoeg helpen of als je je zorgen maakt over iemand anders, dan is het slim om hulp te vragen. Probeer dan om te praten met je familie of iemand die je vertrouwt. Het CJG is er ook om jou te helpen, klik hier om op onze website alles te lezen over wat we voor jou kunnen betekenen.
